KAĞIT KULLANIMI
Kağıt, günlük yaşantımızda önemli yer tutan malzemelerden
biridir. Ana maddesi ağaç olan kağıt, gazete, dergi, paket kağıdı, peçete olarak kullanılmakta ve çöpe atılmaktadır. Çöplerin % 40'ını kâğıt oluşturmaktadır.
- Bir ton kullanılmış kağıt, geri kazanıldığında 16 adet çam ağacının, bir ton kullanılmış gazete kağıdı geri kazanıldığında ise 8 adet çam ağacının kesilmesi önlenebilir.
Kağıdın geri dönüşümü konusunda yürütülen çalışmalarla bir ölçüde de olsa ağaçların kesilmesi engellenmektedir. İnternet sayesinde yazışmaların ve yayıncılık etkinliklerinin elektronik ortamda yapılmasının da kağıt kullanımını azaltacağı düşünülmektedir.
Atık Kağıtları Nereye Verebiliriz?
Atık kağıt ve kartonlarımız için Çevre Koruma ve Ambalaj Atıkları Değerlendirme Vakfı - ÇEVKO, Çevre ve Kültür Değerlerini Koruma ve Tanıtma Vakfı – ÇEKÜL, Türkiye Erezyonla Mücadele Ağaçlandırma ve Doğal Varlıkları Koruma Vakfı –TEMA ve yerel yönetimlerle bağlantıya geçebiliriz.
KATI ATIKLARIN GERİ DÖNÜŞÜMÜ:
Kullanım dışı kalan, geri dönüştürülebilir atık malzemelerin, çeşitli geri dönüşüm yöntemleri ile hammadde olarak tekrar imalat süreçlerine kazandırılması işlemine geri dönüşüm denmektedir.
Tüketilen maddelerin geri dönüşümü ile;
- Hammadde ihtiyacı azalır. Böylece insan nüfusunun artışı ile paralel olarak artan tüketimin doğal dengeyi bozması ve doğaya verilen zarar engellenmiş olur.
- Yeniden dönüştürülebilen maddelerin tekrar hammadde olarak kullanılması büyük miktarda enerji tasarrufunu mümkün kılar. Örneğin, yeniden kazanılabilir alüminyumun kullanılması, alüminyumun sıfırdan imâl edilmesine oranla %35'e varan enerji tasarrufu sağlar.
- Çevre kirliliği engellenir. Kullanılmış kağıdın tekrar kağıt imalatında kullanılması hava kirliliğini %74-94, su kirliliğini %35, su kullanımını %45 azaltabilmektedir.
KATI ATIKLARIN GERİ KAZANIMI
Bütün evsel katı atıkların % 68 ’ini organik atıklar, kalan kısmını ise kâğıt, karton, tekstil, plastik, deri, metal, ağaç, cam ve kül gibi maddeler oluşturmaktadır.
Ülkemizde günde yaklaşık 65 bin ton çöp üretilmektedir.
Çöp miktarının yaklaşık % 15-20 ’sini geri kazanılabilir nitelikli atıklar oluşturmaktadır.
Ülkemizde ve dünyadaki katı atıkların yönetiminin üç temel ilkesi vardır. Bunlar: 1. Az atık üretilmesi, 2. Atıkların geri kazanılması, 3. Atıkların çevreye zarar vermeden yok edilmesi.
Uygun şekilde depolanmamış çöpler yeraltı ve yüzeysel su kirliliğine, haşerelerin üremesine, çevreye kötü kokuların yayılmasına, görüntü kirliliğine ve taşıyıcı hayvanlar vasıtasıyla mikropların yayılmasına neden olmaktadır.
Atıkların özelliklerinden yararlanılarak içindeki bileşenlerin fiziksel, kimyasal veya biyokimyasal yöntemlerle başka ürünlere veya enerjiye çevrilmesine GERİ KAZANIM denilmektedir.
Kullanılmış ambalajların ve diğer değerlendirilebilir atıkların genel çöpten ayrı ve temiz olarak toplanması yöntemi geri kazanım sürecinin ilk aşamasını oluşturmaktadır. Ayrı toplanan geri kazanılabilir atıkların geri dönüşüm işlemine tabi tutulabilmesi için cinslerine göre de ayrılmaları gerekmektedir.
Atıkların geri kazanımı konusunda ülkemizde uzun yıllardır süre gelen çalışmalar vardır. Cam, kâğıt, karton, plastik, metal ve kompozit (içecek, hazır çorba, cips v.b. ambalajları) gibi atıklar özellikle çöp dökme sahalarından ve sokaklardan toplanmakta ve ham madde kaynağı olarak çeşitli sektörlerde kullanılmaktadır.
Ambalaj artıklarının kontrolü yönetmeliği ile geri kazanım uygulamaları konusunda yetkilendirilen ÇEVKO, Türkiye’de 55 belediyeyle sözleşmeli olarak geri kazanım uygulamaları yönetmektedir.
Geri Kazanımla; - Doğal kaynaklarımız korunur, - Enerji tasarrufu sağlanır, - Ekonomiye katkı sağlanır, - Çöplüğe giden atık miktarı azalır ve geleceğe yatırım yapılır.
Geri Kazanım Konusunda Bunları Biliyor Muyuz?
- Yalnızca 100.000 aile gereksiz yazışmayı durdurursa, her yıl 150.000 ağaç kesilmekten kurtulacaktır.
- Bir büro elemanı yılda, 81 kilo yüksek vasıflı kağıdı çöpe atmaktadır.
- Plastik ambalaj atıkları yıkanıp granül haline dönüştürülerek ikincil ürün üretiminde ham madde olarak, sera örtüsü, plastik torba, marley, pis su borusu, elyaf ve dolgu malzemesi ile araba yedek parçası yapımında kullanılmaktadır.
- Geri dönen her bir ton cam için yaklaşık 100 litre petrol tasarruf edilmiş olmaktadır.
- Bir cam şişe doğada 4000 yıl, plastik 1000 yıl, ciklet 5 yıl, bira kutusu 10-100 yıl, sigara filtresi 2 yıl süre ile yok olmamaktadır.
Geri Dönüşüm ve Geri Kazanım Konusunda Bizler Neler Yapabiliriz?
- Toplama yerleri dışında çöp atarak çevreyi kirletenleri mutlaka uyaralım.
- İnsan sağlığına zararlı kimyasal maddeler içeren temizlik ürünleri yerine doğal bileşenlerden oluşmuş ve çevreye zararlı olmayan ürünleri tercih edelim.
- Ambalaj çöp değil aynı zamanda bir ham maddedir. Yeniden kazanımı mümkün olan ambalajları evlerimizde ayrı toplayalım.
- Herhangi bir ürünü alırken geri dönüşümlü olmasına dikkat edelim.
- Kâğıtlarımızı, defterlerimizi tutumlu kullanıp, kullanılmış kağıtları geri kazanalım.
- Plastikler doğada parçalanma süresi en uzun olan maddelerden olduğu için yok edilmesi güçtür. Bu nedenle bu maddeleri mümkün olduğunca ayrı biriktirip geri kazanılmalarını sağlayalım.
- Bir kere kullanıp atacağımız poşetler yerine, sürekli kullanabileceğimiz bez torba, sepet ve fileleri tercih edelim.
Kaynak: www.cevko.org.tr
